ANTİK YUNAN DEMOKRASİSİ

Demokrasi, Yunanca demokratia sözcüğünden türemiştir. “Demos” halk anlamına gelirken, “kratos” sözcüğü de egemenlik anlamına gelir. Bu ikisinin birleşimi olan demokratia halkın egemenliğini ifade eder. G.de Reynold’a göre demokrasi, iktidarın, kentlerde toplanmış bulunan komünler (demes) tarafından kullanılmasıdır. Yani demokrasi, Halk Meclisi üzerine kurulu bir devlet biçimidir. Eski Yunan’da doğan ve bir yönetim biçimi olan demokrasi çeşitli dönemlerde, çeşitli kişiler tarafından farklı şekillerde nitelendirilmiştir. Bu çalışmada antik Yunan demokrasisinin ortaya çıkışı, gelişimi, özellikleri ile günümüz demokrasisi açıklanacak ve antik Yunan’da demokrasiye karşı ortaya konan görüşler dile getirilecektir.

Demokrasi rejimi ilk olarak eski Yunan’da şehir devletlerinde uygulanmıştır ve günümüzde Atina demokrasisi olarak adlandırılmaktadır.  Halkın kendi kendini yönetmesini temel alan, kişilere seçme ve seçilme hakkı tanıyıp halkı yönetime dâhil eden demokrasi, kimilerince fırsat eşitliği sağlayan yönetim, kimilerine göre de azınlık haklarını güvenceye alan, fakirlerin yönetimidir. Görüldüğü gibi demokrasi birbirine tamamen zıt şekillerde yorumlanmış; bazen ideal bir devlet yönetiminin en önemli unsuru olarak görülürken, bazen de devlet yönetimine zarar veren bir rejim olarak düşünülmüştür. Bu iki görüşe ve gerekçelerine değinmeden önce demokrasi kavramının ortaya çıktığı Eski Yunan toplum yapısını incelemek ve demokrasinin doğuşuna ortam sağlayan siyasi, ekonomik ve toplumsal koşullara bakmak faydalı olacaktır.