M.Ö. VI. yüzyıla kadar olan dönemde özel hukuk alanında, örf ve adetlerden oluşan ius civile geçerliydi. Bu hukuk Roma vatandaşlarına uygulanan hukuktu ve yabancılara uygulanması söz konusu değildi. Ius civile son derece şekilci ve sert hükümler ihtiva etmekteydi. Ius civile’nin özel hukuka ilişkin olması nedeniyle ceza hukuku bunun dışında kalmaktaydı. O dönemlerde hukuku en iyi bilen ve uygulayan kişiler rahip hukukçulardı. Bu kişiler, hukuk kurallarını yorumlayarak, çeşitli olaylara yönelik görüşlerini beyan ederek ve hukukun nasıl anlaşılması gerektiği konusunda yol göstererek Roma Hukuku’nun gelişmesine büyük katkılar sağlamışlardı. Bu dönemde uygulanan hukuka eski hukuk denmekteydi. Roma’nın ilk yazılı kanunları sayılan Oniki Levha Kanunları da bu dönemde, örf adet hukukunu yazılı hale getirmek amacıyla hazırlanmış ve uygulamaya konmuştu.Bu kanunlar içinde, usul hukuku, hukuki işlemlerde şekil, miras vesayet, haksız fiiller ve cezalar üzerinde en çok durulan konulardı.
M.Ö. 242 yılında, praetor urbanus (şehir praetoru)’un yanında, Roma Devleti içinde yaşayan yabancılarla Romalılar arasındaki ticari işleri düzenlemek amacıyla praetor peregrinus adı altında bir praetorluk daha kurulmuştu. Roma vatandaşları yanında, yabancılara da uygulanabilen bu yeni hukuk kurallarının tümüne ius gentium (kavimler hukuku) adı verildi. Bununla birlikte giderek, ius gentium, hukukun genel prensiplerini kapsayan bir hukuk dalı haline geldi. Hem ius gentium hem de ius civile’nin gelişmesinde özellikle Stoacı bilim adamları tarafından ileri sürülen “ius naturale” yani tabii hukuk kavramının etkisinin olduğu düşünülmektedir.Stoacılar nesafet kavramı üzerinde durmuşlardı.
Bu şekilde Stoacı felsefe, M.Ö. I. ve M.S. V . yüzyıllar arasında Roma fikir hayatını kuvvetle etkilemiş ve Roma hukukunun ilerlemesinde rol oynamıştı. M.Ö. 27 ve M.S. 250 yıllarını kapsayan Klasik Hukuk Dönemi Roma hukukunun gelişmesine en çok katkı sağlayan dönem olarak kabul edilmekteydi. Roma hukukunun bu dönemdeki gerçek gelişimi Romalı hukukçuların faaliyetlerinin bir sonucuydu. Romalı hukukçular, hukukun çeşitli uygulama alanlarındaki çalışmalarıyla, Roma hukukunu işlemiş, geliştirmiş ve ona, çağının sınırlarını aşan bir değer kazandırmışlardı. Bu hukukçular çalışmalarında, sorunları bir sistem içinde açıklamak ve kuramlar saptamaktan çok, hukuk kurallarının uygulanmasına önem vermişlerdi.
0 yorum:
Yorum Gönder